Pazo de Hermida, Torres de Hermida, Torres de Lestrobe ou A Dormida

Descrición

Non se sabe exactamente cando se construíron as torres pero cóidase que poden ser da época aproximada das Torres do Oeste, no mandato do bispo Cresconio, sendo a súa finalidade a de defender o territorio das incursións dos normandos e demais invasores. Algún autor refire o feito de que nesas torres viviron os bispos Cresconio e, posteriormente, Xelmírez

En 1024 Afonso V de León cede estas torres ó arcebispo compostelán Diego Xelmírez, manténdose en mans da igrexa ata o século XV, momento no que as compra Don Bernardo de Luaces Bolaño, fidalgo de Mondoñedo e cidadán de Compostela, sendo o seu fillo Xácome o fundador do morgado, e quen reconstrúe as torres e as une cun corredor. Dende finais do século XVII está vinculado á familia dos Hermida. Este edificio está moi vencellado á figura de Rosalía de Castro (emparentada coa familia dos Hermida), quen pasou longas tempadas nel xunto ó seu marido Murguía; nel tivo ós seu fillos xémeos e escribiu algunha das súas obras e poemas (como por exemplo Padrón y las inundaciones), estando incluído na Ruta Rosaliana. Algúns autores refiren a posibilidade de que Jovellanos (político ilustrado español da segunda metade do século XVIII-principios do século XIX) veranease tamén neste pazo. Así mesmo, este edificio destaca por ser o lugar onde se firmou o coñecido Pacto de Lestrobe no ano 1930, no que se asina a alianza das distintas forzas republicanas galegas non nacionalistas (FRG), co obxectivo da implantación da República en España. No pazo consérvase o pergamiño coa bandeira galega e o anagrama da república, así como a mesa onde se firmou. Entre 1940 e 1990 as torres estiveron coidadas e as terras continuaron a ser traballadas polos caseiros, pasando a estar abandonadas entre 1990 e 1997. A finais da década dos noventa do século pasado a súa propietaria, Marina Váquez, restaurou o pazo e o converteu nunha casa de turismo rural

Atópase na ladeira do Monte San Gregorio, cunha boa vista de Padrón e do val. A fachada principal presenta un corpo central con dúas torres de planta cuadrangular en cada extremo; cara á parte posterior desenvólvese con forma de L que xorde como resultado de engadidos a unha estrutura arquitectónica que, nun principio, debeu ser rectangular. Na parte superior estaban as cociñas, os cuartos, a biblioteca e dende alí accedíase a finca por unha fermosa solaina que aínda hoxe existe. Abaixo estaba o lagar e as cortes dos cabalos. Accedíase o primeiro andar por un patín que estaba na fachada principal. Tamén se conserva un patio interior (patio de armas) onde nunha parede se esculpiu o escudo brasonado con seis carteis cos emblemas, entre outros, dos Luaces, Mosquera e Bermúdez.

Antigamente contaba cunha capela, a de Santo Antón de Padua, actualmente reaproveitada para estancia da casa rural. Está rodeado dunha grande finca de 500 hectáreas, onde é visible un fermoso exemplar de pombal, actualmente en ruínas. Este Pazo é un Ben de Interese Cultural (BIC) con categoría de Monumento.